Tanie wakacje nad morzem w Polsce

SOPOT

08 August 2010r.

SOPOT W północnej części miasta, u zachodniego wylotu ulicy Wosia Budzysza, w odległości 400 metrów od linii brzegowej wznosi się Góra Zamkowa. W dawnych czasach — jak głosi legenda — stał tu okolony mokradłami potężny zamek z murami i wieżami, w którym to panował zły król. Posiadał on nadzwyczaj piękną córkę Czopottę, którą obiecał za żonę helskiemu księciu. Ona jednak mimo surowego zakazu ojca zakochała się w młodym, dziarskim rybaku i darując mu swoje młode serce, tylko jego żoną chciała zostać. Król dowiedział się o ich tajemnych schadzkach na nadbrzeżnych wydmach i kazał wezwać młodzieńca. Gdy ten zjawił się, władca nie mówiąc ani słowa, rzucił w niego bojowym toporem. Zakrwawiony rybak skonał na łonie zapłakanej księżniczki. Wtedy dziewczyna rzuciła klątwę na ojca i wybiegła przez zwodzony most z zamku. Nazajutrz znaleziono ją martwą nad morzem, tam gdzie zawsze spotykała się z umiłowanym. Rozkochane serce nie wytrzymało tego strasznego bólu. Klątwa Czopotty spełniła się wkrótce — z prawego brzegu Wisły napadli na kraj pogańscy Prusowie, spalili warowny zamek i zabili żelaznymi toporami króla i jego drużynę. Prowadzone na tym wzgórzu (popularnie zwanym „Patelnią") badania archeologiczne pozwoliły stwierdzić, że w wiekach VIII—X był tu ogród słowiański. Wysoki wał obronny miał kształt podkowy (lub patelni — stąd nazwa) i otaczał gród z trzech stron; od strony morza obwałowań xiie stwierdzono. Konstrukcję wału stanowił drewniany ruszt pokryty czterema warstwami niedużych kamieni polnych. W trakcie badań stwierdzono trzy warstwy spalenizny, świadczące o trzykrotnym spaleniu wału. Pomieszczenia mieszkalne znajdowały się przy wałach, a nie pośrodku grodu. Poza licznymi ułamkami ceramiki znaleziono również paciorki szklane, bursztynowe, przęśliki kamienne i gliniane, metalowe sprzączki do pasa, wędzidła, gwoździe, następnie igły i szydła kościane, kości zwierzęce oraz szczątki rybie. Z tego można wysnuć wnioski o zatrudnieniu i poziomie życia słowiańskich mieszkańców dawnego Sopotu. Pierwszą pisaną wzmiankę o wsi Sopoth znajdujemy w dokumencie z dnia 5 marca 1283 roku, w którym książę Mestwin II darował różne wsie, między innymi i Sopot, klasztorowi w Oliwie. Gdy w roku 1773 wojska rosyjskie i saskie oblegały Gdańsk, gdzie ukrywał się król Stanisław Leszczyński, jeden z oddziałów spalił wieś, zawiedziony, że tutaj nie znalazł poszukiwanego zbiega. Przez wiele lat wieś była opuszczona. Później sopockie posiadłości nabyła polska szlachta: Szawelski, Derpowski, Delamiński, Burski, Sierakowski i inni. Aż wreszcie w latach 1756—1765 większą część posiadłości wykupił hrabia Józef Przebendowski, który stał się praktycznie właścicielem Sopotu. Przebendowski wraz z Sierakowskim wybudowali nad brzegiem, na prywatny użytek swoich zaprzyjaźnionych rodzin, elegancko umeblowany pawilon kąpielowy. I tak się zaczęły dzieje sopockiego kąpieliska. Kok 1823 był przełomowy w historii Sopotu. Były lekarz Wojsk napoleońskich, dr Jerzy Haffner, który po okupacji Gdańska nie powrócił do Francji, założył tutaj z własnych funduszy łazienki z salonem i ciepłymi kąpielami. Jego staraniem założono zieleńce i zbudowano drewniane molo z ławkami — 41 m długie i 1,6 m szerokie. W roku 1830 Sopot posiadał 80 domów i 640 stałych mieszkańców. La tern tego roku zarejestrowano 460 kuracjuszy. Od roku 1842 obowiązywał w Sopocie regulamin kąpielowy, wydany przez Wydział Spraw Wewnętrznych rządu pruskiego. Paragraf 11 tego regulaminu stanowił, że dla każdej płci wyznaczone było osobne kąpielisko — dla mężczyzn na północ w kierunku Kolibek, dla kobiet na południe w kierunku Nowego Portu. Matki mogły ze sobą zabierać tylko chłopców do lat pięciu. Każde z tych kąpielisk było zabezpieczone przed podglądaniem drewnianym płotem wysokości 2 m. Dla ochrony kąpielisk, a w szczególności kąpieliska dla kobiet, ustanowiono: a) wolna przestrzeń pomiędzy kąpieliskami (578 kroków) nie może być przez nikogo użytkowana; b) do kąpieliska kobiet, w granicach wyznaczonych specjalnymi tablicami ostrzegawczymi, nie mogą się zbliżać osoby płci męskiej jak również miejscowi rybacy, wykonujący swój zawód; c) nie wolno również czynić żadnych obserwacji przy pomocy lornetek ; d) rozebranym ludziom nie wolno w okolicy kąpielisk pławić koni i prowadzić do wodopoju bydła; e) droga wiodąca wzdłuż brzegu, a leżąca w pobliżu kąpieliska, ma być zamknięta szlabanami i niedostępna dla powozów, jeźdźców konnych i pieszych; f) ekwipaże gości kąpielowych powinny się zatrzymywać przy tablicach ostrzegawczych przed kąpieliskiem dla kobiet, słabsze damy, które nie mogą chodzić o własnych siłach, mogą się dać przenieść przez osoby tej samej płci; g) holowanie galer i tratew może się odbywać tylko od zachodu do wschodu słońca, łodzie żaglowe i wiosłowe mogą przepływać tylko w odległości co najmniej 100 sążni. Winni przekroczenia tych przepisów karani będą grzywną wysokości 1—5 talarów, która w przypadku niezamożności może być zamieniona na karę więzienia. Ówcześni lekarze zalecali kąpiele nago, gdyż ich zdaniem ubranie i koszule kąpielowe ograniczały oddziaływanie wody morskiej na skórę, a poza tym są bardzo nieprzyjemne. Wszyscy kuracjusze spotykali się w domu zdrojowym. W obecności dam nie wolno było palić. Palenie tytoniu dozwolone było tylko w sali bilardowej. Salon iluminowany był każdego wieczoru żyrandolem z 20 świecami woskowymi. Do modnego kurortu przyjeżdżali także masowo Polacy. Korespondent „Dziennika Poznańskiego" donosił w roku 1883: I dobrze robią Polacy, że do Copot zjeżdżają. Prócz bowiem zalet powyżej wyłuszczonych [piękno okolicy] mamy w Copotach już i czucie z żywiołem miejscowym polskim. Rozmówisz się z ludem po polsku, a okolica ku zachodowi i północy jest zupełnie polska. Dom zdrojowy z roku 1824 ustąpił miejsca nowemu, zbudowanemu w roku 1881, który uchodził wówczas za bardzo luksusowy. Ponieważ z biegiem czasu nie odpowiadał on już stale rosnącej randze kąpieliska, rozebrano go i na tym miejscu, to jest na osi mola spacerowego, pobudowano nowy, bardziej wytworny, którego koszt budowy wynosił 2 min marek. W roku 1919 założono w nim kasyno gry Kurhaus — Kasino. Magia i czar wirującej kulki ściągały żądnych emocji i szybkiego wzbogacenia się. Kasyno sopockie prowadzono w stylu kasyna w Monte Carlo. Grano w ruletkę i bakarta według międzynarodowych reguł. Najniższa stawka wynosiła 2 guldeny, najwyższa 2400 (25 guldenów — 1 funt angielski). W ruletkę grano w Sali Błękitnej już od godziny 11.00 przed obiadem do 1.00 w nocy. Gra w bakarta odbywała się w Sali Żółtej od południa do 8.00 rano. Budynek kasyna uległ zniszczeniu w roku 1945 i po częściowej, prowizorycznej odbudowie służy obecnie jako salon wystaw artystycznych. Kasino — Hotel, obecny "Grand — Hotel", zbudowany został w roku 1927. W następnym roku rozbudowano molo, które osiągnęło 600 m długości. W roku 1855 Sopot posiadał 910 mieszkańców, zanotowano 778 kuracjuszy. Pół wieku później, w roku 1900, mieszkało już w Sopocie 9,3 tys. mieszkańców, zanotowano 11,1 tys. kuracjuszy. W dniu 1 kwietnia 1902 roku Sopot otrzymał prawa miejskie. Od roku 1904 miasto ma swój własny herb: mewę z rybą na piaszczystej wydmie, na tle błękitnego morza. Na mocy traktatu wersalskiego Sopot włączony został od roku 1919 do obszaru Wolnego Miasta Gdańska. Granica przebiegała wzdłuż potoku Swelina na północy miasta. W dniach od 10 do 13 kwietnia 1922 roku odbywała się w Sopocie III Konferencja Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Ze względu na status Wolnego Miasta, Sopot oraz Gdańsk były często wybierane przez organizacje nielegalne (KPRP i KPP) na miejsce konferencji bądź na siedzibę instancji partyjnych. W Gdańsku przez wiele lat posiadały swą siedzibę Sekretariat Krajowy KC i Biuro Polityczne KC KPP oraz redakcja „Nowego Przeglądu" — wydawanego nielegalnie organu KPP itd. W roku 1938 Sopot liczył 30 tys. stałych mieszkańców i gościł 28 tys. letników. Wyzwolony w marcu 1945 Sopot powrócił do Polski prawie nie zniszczony, toteż w pierwszych latach powojennych mieściły się tutaj liczne urzędy wojewódzkie. Z roku na rok wzrastała też ranga Sopotu jako nadmorskiego kąpieliska. W roku 1961 misto liczyło 44,8 tys. mieszkańców, a w czasie sezonu letniskowego przebywało tu 80 tys. letników. Niewątpliwie największą atrakcją sezonu letniego jest międzynarodowy festiwal piosenki, który odbywa się w malowniczej scenerii Opery Leśnej. Opera Leśna, wybudowana w roku 1909 w naturalnej śródleśnej kotlinie, zaliczana jest do najpiękniejszych europejskich teatrów pod gołym niebem. Jako pierwsza wystawiona została opera Konradyna Kreutzera Obóz nocny pod Granadą. Później urządzano tutaj festiwale operowe z udziałem najwybitniejszych solistów. W Polsce Ludowej przeprowadzono kosztowną modernizację obiektu: widownię powiększono do ponad 4200 miejsc oraz rozwieszono na stalowych linach ruchomy dach z tworzywa sztucznego, o powierzchni 5 tys. m2 i wagi 7 ton. W sierpniu 1964 roku po raz pierwszy na deskach Opery Leśnej odbył się IV Międzynarodowy Festiwal Piosenki. 24 piosenkarzy zagranicznych oraz 16 krajowych przedstawiło swoje rytmy i melodie, które oceniało trzydziestoosobowe jury, składające się z przedstawicieli 25 państw. Pierwszy koncert stanowił przegląd całorocznego dorobku polskiej piosenki. Pierwsze miejsce przyznano piosence Eurydyki tańczące, wykonanej przez Annę German. Drugi koncert poświęcony był piosence zagranicznej. W trzecim dniu piosenkarze zagraniczni śpiewali polskie piosenki we własnej wersji językowej i we własnej aranżacji — był to tzw. „Dzień polski". Ostatniego dnia odbył się pod hasłem "Piosenka nie zna granic" galowy koncert laureatów. I tak już pozostało. Na prawo przed wejściem do Opery Leśnej znajduje się na wzgórzu punkt widokowy, skąd widać całe miasto, Zatokę Gdańską oraz Oliwę i wieże starego Gdańska. W roku 1972 ożył sopocki tor wyścigów konnych, który przejęty został przez Stadninę Koni w Kadynach i Gdańskie Przedsiębiorstwo Hodowli Zwierząt Zarodowych. Ośrodek jeździecki prowadzi tutaj aukcje i pokazy koni dla zagranicznych kupców, konkursy skoków i mistrzostwa w zaprzęgach Wiielokonnych, i wreszcie — działalność sportową w klubie jeździeckim.