Tanie wakacje nad morzem w Polsce

Szwajcaria Kaszubska

24 July 2013r.

Szwajcaria Kaszubska Kaszubska Szwajcaria, czyli malownicze okolice źródeł i górnego biegu rzeki Raduni, w ciągu ponad stu lat stały się synonimem powiatu kartuskiego. Dziś nikogo już nie dziwi, gdy mianem tym określa się także okolice Sulęczyna, Sierakowic czy Żukowa. Na zasadach propozycji, opisuję w ramach Kaszubskiej Szwajcarii, także dwie kaszubskie gminy związane od 1918 roku z Gdańskiem - położone częściowo nad Radunią i Reknicą okolice Kolbud i Przywidza. Od ponad stu lat Kaszubska Szwajcaria jest jednym z głównych ośrodków turystycznych Pomorza. Dziś istnieje tu doskonale rozwinięta baza noclegowa, sieć gastronomiczna i rozliczne, nie tylko krajobrazowe, atrakcje. Głównym ośrodkiem miejskim są Kartuzy, położone w odległości 40 km od Gdańska i Gdyni, a centrami turystycznymi - wsie usytuowane przy tak zwanym Kółku Raduńskim (Chmielno, Łączyno, Zgorzałe, Stężyca, Gołubie, Ostrzyce, Brodnica) oraz, leżące nad dużymi jeziorami w zachodniej części Szwajcarii Kaszubskiej, Gowidlino i Sulęczyno. Na odkrycie przez turystę i sporą część Kaszubów czekają nadal okolice wspomnianych Kolbud i Przywidza, nieco gorzej zagospodarowane turystycznie południowo-zachodnie krańce gminy Stężyca oraz wciąż zdecydowanie rolnicze gminy w sąsiedztwie Trójmiasta-gmina Przodkowo i Żukowo. Wszystkim, którzy lubią poszperać w historii, polecamy wydany przez nas reprint po Kaszubskiej Szwajcarii" Aleksandra Majowskiego z 1936 roku - czytając to dziełko, człowiek uświadamia sobie, jak bardzo może zmienić się otaczający świat w przeciągu nieco ponad 70 lat. KARTUZY Miasteczko, leżące w urokliwej okolicy pośród jezior, może sprawiać wrażenie znajdującego się nieco na uboczu wielkiej turystyki. Nic bardziej błędnego - stołeczne Kartuzy, choć nie dysponują dużą bazą noclegową czy nowoczesnymi kąpieliskami, co roku przyciągają dziesiątki tysięcy turystów. W dobrym tonie jest odwiedzić Kartuzy choć na kilka godzin, zobaczyć tutejsze zabytki i zwiedzić Muzeum Kaszubskie. Kartuzy liczą dziś ponad 17 tysięcy mieszkańców i są przede wszystkim lokalnym centrum handlowo-kulturalnym. Miasto pretenduje do roli stolicy Kaszub, ale nikt tego dotąd ostatecznie nie zatwierdził. Może i dobrze - brak tej kropki nad "i" mobilizuje władze i mieszkańców do kultywowania tradycji i wspierania różnych kaszubskich inicjatyw. DZIEJE Kartuzy to miasto młode. Prawa miejskie uzyskało w 1923 roku. a jego rozwój zapoczątkowało przeniesienie tu siedziby powiatu z pobliskiego Mirachowa w 1818 roku. Przedtem Kartuzy były małą wsiąprzyklasztorną. Zakon kartuzów, który dał nazwę miastu, sprowadzony został tutaj w drugiej połowie XIV wieku przez właściciela okolicznych dóbr - Jana z Różęcina. Zakonnicy, zgodnie ze swoją regułą mieszkali w oddzielnych domach, zwanych eremami. Mieli oni nakaz milczenia. Dewizą ich życia było memento mori (pamiętaj o śmierci). Dobre stosunki z zagonem krzyżackim oraz kontakty z Gdańskiem przyczyniły się do rozwoju kartuzji. Wówczas powstał istniejący do dziś gotycki kościół oraz zabudowania gospodarcze, których pozostałości można nadal oglądać przy kościele. Wybór Kartuz na siedzibę powiatu wynikał z przesłanek politycznych - miejscowość ta nie stanowiła ogniska polskości jak Mirachowo, a napływ urzędników i budowa osady prawie na "surowym korzeniu" miały zagwarantować niemieckość nowego " miasta ". Wbrew pruskim planom, Kartuzy pozostały kaszubskie i przez to polskie. O sile lokalnego patriotyzmu najlepiej świadczą wydarzenia ze stycznia 1920 roku, gdy większość mieszkańców witała na rynku gen. J. Hallera. Planowy rozwój miejcowości oraz dbałość o estetykę przyczyniły się do nadania Kartuzom szczególnego uroku. Dziś może nie całkiem jest to widoczne, jednakże zaważyły na tym wojny i 50 lat PRL-u. Już w drugiej połowie XIX wieku, ze względu na bliskość Gdańska i dogodne połączenia drogowo-kolejowe, Kartuzy stały się miejscem letniego wypoczynku. Podczas planowej rozbudowy osady zadbano o skwery oraz obiekty rekreacyjne, które w latach 20. zachwalał przewodnik po województwie pomorskim. Rozporządzeniem Rady Ministrów w 1923 roku Kartuzy zostały zaliczone w poczet miast. Już na początku XX wieku zaczęły konkurować z Kościerzyną o palmę pierwszeństwa w sprawach kaszubskich. Tu osiadł jeden z największych pisarzy kaszubskich Aleksander Majkowski i tu narodziła się pierwsza kaszubska organizacja, jaką było Zrzeszenie Regionalne Kaszubów, zawiązane w latach 30. Kartuzy można również uznać za kolebkę nowoczesnej kaszubskiej myśli politycznej, która akcentując odrębność etniczną Kaszubów, nie stawia jej w opozycji do polskości. Wybuch wojny nie spowodował większych zniszczeń w mieście. Niemcy wysiedlili stąd w głąb Polski ludność osiadłą tu po1920 roku i wyburzyli kartuską synagogę. Większe zniszczenia przyniósł rok 1945, kiedy to ciągnące za radzieckimi oddziałami frontowymi bandy podczas rabunków i pijatyk wywołały w mieście kilkanaście pożarów (m.in. bezpowrotnie zniszczono zabudowę w rejonie dworca oraz częściowo przy rynku). Powiatowe Kartuzy od 1945 roku znacznie się rozrosły, powstały nowe osiedla we wschodniej części miasta. Po przemianach roku 1989 miasto także dość szybko, dzięki przedsiębiorczości mieszkańców i tradycjom gospodarczym, rozwinęło się i podniosło swą pozycję. Nie od dziś Kartuzy stawiają na turystykę - miasto coraz lepiej spełnia światowe standardy. Kawiarenki, resturacje, dbałość o estetykę, nowe miejsca do wypoczynku i rekreacji - oto Kartuzy, które warto odwiedzić.